अगदी पहिल्यापासून आपल्या पगाराच्या स्लिपबद्दल जाणून घेण्यासाठी मार्गदर्शन - Jar ॲप

आपली पहिली पगाराची स्लिप (Salary Slip) मिळाली का ? किंवा आपल्याला ती दरमहा मिळते पण ती समजू शकत नाही का ? वैतागून जाऊ नका, आपण असे वाटणारे एकटेच नाहीत.

‍

गोंधळात टाकणारी भाषा आणि आकडेवारी ही अशा समस्येशी साधर्म्य साधणारी आहे जी कोणालाही सोडवायची इच्छा नसते. परंतु, पुढे जाण्यापूर्वी आम्ही आपल्याला ही जाणीव करवून देऊ इच्छितो की सवय म्हणून बचत करणे आता सोपे आणि फायदेशीर झाले आहे.

‍

हे आपल्या डोक्यात गोंधळ घालते, विशेषत: जेव्हा आपण कर्जासाठी अर्ज करता, नवीन कंपनीकडे अर्ज करता किंवा क्रेडिट कार्ड घेत असता.

‍

अनेक कर्मचारी याच समस्येला तोंड देत असतात. आणि आम्ही, Jar येथे  आपल्यासाठी हे सर्व सोपे करण्यासाठी येथे आहोत!  ‍

‍

आपण मूलभूत गोष्टींपासून सुरुवात करूया. पगाराची स्लिप म्हणजे काय?

‍

पगाराची स्लिप, ज्याला एम्प्लॉयी पे स्लिप देखील म्हटले जाते, हा एक मासिक कायदेशीर दस्तऐवज आहे जे एम्प्लॉयरकडू आपल्या कर्मचाऱ्यांना जारी केला जातो.

‍

यात कर्मचाऱ्याच्या पगाराची संपूर्ण फोड केलेली असते, ज्यामध्ये विशिष्ट कालावधीसाठी समाविष्ट केलेल्या गोष्टी, वगळलेल्या गोष्टी इत्यादीची नोंद असते.

‍

बहुतेक सर्व पगारदार कर्मचाऱ्यांना पगाराची स्लिप मिळते. त्यांना या दस्तऐवजाची मूळ प्रत प्राप्त होऊ शकते किंवा ती त्यांना पी.डी.एफ स्वरूपात मेल केली जाऊ शकते जी त्यांना हवी असल्यास पाहू किंवा मुद्रित करू शकतात. ‍

‍

पण ही पगाराची स्लिप इतकी महत्त्वाची का आहे ? ‍

‍

आपणास माहित आहे काय की कंपन्या कायदेशीररित्या तपशीलवार ब्रेकडाउनसह आपली पगाराची स्लिप देण्यास बांधील आहेत ?  तर स्पष्टपणे सांगायच तर पे स्लिप्सला खरोखर खूप महत्त्व आहे. याची कारणे पुढीलप्रमाणे आहेत:

‍

●      नोकरीचा पुरावा : होय, हा दस्तऐवज कायद्याच्या दृष्टीने रोजगाराचा पुरावा म्हणून काम करतो. आपण विविध महाविद्यालयांमध्ये व्हिसा किंवा एक्झिक्युटिव्ह प्रोग्रामसाठी अर्ज करत असल्यास, ते कदाचित आपल्या नवीनतम काढलेल्या पगाराचा आणि कोणत्या पदावर काम करता त्याचा पुरावा म्हणून आपल्या पे स्लिपच्या प्रत देण्यास सांगू शकतात.

‍‍

●      आयकर नियोजन : आपला पगार हा मूलभूत उत्पन्न, HRA, वाहतूक भत्ता, वैद्यकीय भत्ता, रजेचा प्रवास भत्ता इत्यादी असंख्य घटकांनी बनलेला असतो. आणि त्या सर्वांवर वेगवेगळा कर आकारला जातो. म्हणून पगाराची स्लिप कशी वाचावी आणि त्याचे घटक कसे समजून घ्यावेत हे जाणून घेणे फायदेशीर आहे. हे आपल्याला संभाव्य कर वजावटीचा फायदा घेण्यास खरोखर मदत करू शकते आणि आपण आपल्या करांचे प्रभावीपणे नियोजन करण्यास सक्षम करते.

‍

●      कर्ज किंवा क्रेडिट कार्ड मिळविण्यासाठी: आपली कर्जे परत करण्याची आपली क्षमता निश्चित करण्यासाठी एक महत्त्वाचा घटक म्हणून बँका आपली पगाराची पगाराची स्लिप (कारण त्यात आपल्या मासिक उत्पन्नाबद्दल सर्व माहिती आहे) विचारतात. म्हणूनच, क्रेडिट कार्ड, कर्ज, तारण किंवा इतर प्रकारच्या कर्जासाठी अर्ज करताना आपली पगाराची स्लिप, एक महत्त्वपूर्ण दस्तऐवज आहे. ‍‍

‍

●      नवीन नोकरी शोधण्यासाठी: नोकरी बदलताना, पगाराची स्लिप आपल्याला अनेक कंपन्यांमधून हुशारीने पदे निवडण्यास मदत करू शकते. ती नोकरी बदलताना पगारवाढीसाठी वाटाघाटी करण्यासाठी म्हणून देखील उपयुक्त करते. खरेतर, बऱ्याच कंपन्या आपल्याला ऑनबोर्डिंग प्रक्रियेदरम्यान आपली मागील पगाराची स्लिप जोडण्यास सांगतात. ‍

‍

●      अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी: आपल्या पगाराच्या स्लिपमध्ये असे घटक असतात जे एक प्रकारे अनिवार्य बचत आहेत. जसे की, EPF आणि ESI आपण यापैकी काही अनिवार्य बचतीतून बाहेर पडणे निवडू शकता आणि आपले पैसे उच्च-उत्पन्न देणाऱ्या गुंतवणूकीमध्ये गुंतवू शकता.  म्हणूनच, पगाराची स्लिप आणि त्यातील घटक समजून घेतल्यास आपण स्वत: ला शोधत असलेल्या पदांचा फायदा घेण्यास मदत होऊ शकते. ‍

‍

आता सर्वात सामान्यपणे विचारला जाणारा, तरीही बऱ्याच लोकांसाठी सर्वात गोंधळात टाकणारा घटक येतो.  CTC आणि इन हँड पगार .

‍

 CTC आणि इन-हँड / ग्रॉस सॅलरीत काय फरक आहे ?

‍

कंपनीने कर्मचाऱ्याला दिलेल्या एकूण रकमेला कॉस्ट टू द कंपनी (CTC) असे संबोधले जाते.

‍

त्यात घर भाडे भत्ता (HRA), वाहन भत्ता, ग्रॅच्युइटी, वैद्यकीय खर्च, कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी (EPF,) आणि इतर सर्व भत्ते यांचा समावेश आहे.

‍

इन हँड पगार ही कर्मचाऱ्याला कोणत्याही वजावटीपूर्वी मिळालेली रक्कम आहे,  तर निव्वळ वेतन ही सर्व वजावटी झाल्यानंतर कर्मचाऱ्याला मिळालेली रक्कम आहे.

‍

दुसऱ्या शब्दांत सांगायचे तर, इन-हँड पगार म्हणजे कंपनीने कर्मचाऱ्याला दिलेला मासिक मोबदला  होय. PF आणि ग्रॅच्युइटीचा यात समावेश नाही.

‍

बारकाईने अभ्यास करा आणि येथे आपल्या एकूण पगाराची गणना करण्यास शिका. शेवटी, आम्ही निर्णायक भागापर्यंत पोहोचलो आहोत.  ‍

‍

पगाराच्या स्लिपचे घटक.

‍

प्रत्येक पगाराच्या स्लिपमध्ये कंपनीचे नाव, कर्मचाऱ्यांचे नाव, पदनाम आणि कर्मचारी कोड, इतर गोष्टी असतात.

‍

त्यानंतर आय/ उत्पन्न आणि वजावटी येतात, जे वेतनाचे दोन मुख्य प्रकार आहेत. त्याखाली येणाऱ्या प्रत्येक गोष्टीचा अर्थ काय आहे ते येथे आहे:

‍

1. कमाई/उत्पन्न

‍

मूलभूत कॉम्पेन्सेशन: हा आपल्या पगारातील सर्वात आवश्यक घटक आहे , जो आपल्या एकूण वेतनाच्या 35 टक्के ते 40% आहे. हे वेतनाच्या इतर पैलूंची गणना करण्यासाठी पाया म्हणून देखील कार्य करते.

‍

कनिष्ठ स्तरावर तुमच्या पगारातील बेसिक रक्कम जास्त असते. कंपनीमध्ये जशी प्रगती होईल त्यानुसार तुमचे इतर भत्ते वाढतील. ‍

‍

डिअरनेस अलाउन्स (DA): महागाईचे परिणाम कमी करण्यास मदत करण्यासाठी आपल्या बेस पेची टक्केवारी दिली जाते. हे पूर्णपणे करपात्र आहे आणि आय.टी.रिटर्न सादर करताना घोषित करणे आवश्यक आहे. ‍

‍

घरभाडे भत्ता (HRA): लोकांना त्यांचे भाडे देण्यास मदत करण्यासाठी हा भत्ता आहे. HRA ची रक्कम स्थानानुसार बदलते आणि बेस पेच्या 40 ते 50 टक्क्यांपर्यंत असते. HRA आपल्याला करावरील पैसे वाचविण्यात मदत करू शकते. 

अपवादात्मक परिस्थितीत खालीलपैकी कमीत कमी एका गोष्टीचा समावेश असणे आवश्यक आहे:

‍

1. भाडे वर्षातून एकदा दिले जाते, वजा 10% वेतन (बेसिक + DA).
2. वास्तविक HRA प्राप्त
3. स्थान (मुंबई, कोलकाता, चेन्नई, दिल्ली) असेल तर 50% (बेसिक + महागाई भत्ता) आणि इतर काही शहर  असल्यास 40% (बेसिक + महागाई भत्ता)

‍

वाहन भत्ता : एम्प्लॉयर कर्मचाऱ्याला कामावर ये-जा करण्यासाठी जी रक्कम देतो ती रक्कम वाहन भत्ता म्हणून गणली जाते. ही एक सवलत आहे.

‍

त्यामुळे ते एका विशिष्ट मर्यादेपर्यंत करमुक्त असते. वाहन भत्ता देखील, आपल्याला करावरील पैसे वाचविण्यास मदत करू शकेल.

‍

अपवादात्मक परिस्थितीत खालीलपैकी कमीत कमी एका गोष्टीचा समावेश असणे आवश्यक आहे:

‍

1. मासिक उत्पन्न 1600 रुपये
2. प्रत्यक्ष वाहन भत्ता मिळाला आहे

‍

परफॉर्मन्स आणि विशेष भत्ते: कर्मचाऱ्यांना अधिक चांगला परफॉर्मन्स करण्यास प्रवृत्त करण्यासाठी परफॉर्मन्स आणि विशेष भत्ते दिले जातात. या घटकावरही पूर्णपणे कर आकारणी केली जाते. ‍

‍

इतर भत्ते : या श्रेणीत एम्प्लॉयरच्या सर्व अतिरिक्त भत्त्यांचा समावेश होतो, मग ते कारण काहीही असो. अशा भत्त्यांचे वर्गीकरण विशिष्ट शीर्षकाखाली केले जाऊ शकते किंवा एम्प्लॉयरद्वारे ‘इतर भत्ते’ म्हणून एकत्र केले जाऊ शकते. ‍

‍

2. वजावट

‍

EPF (एम्प्लॉइज प्रॉव्हिडंट फंड) : ही आपल्या पे-चेकमधून अनिवार्य वजावट आणि आपल्या सेवानिवृत्तीसाठी निधीचा संचय आहे. आपल्या पे स्लिपचा हा भाग आपल्या मूळ वेतनाच्या कमीतकमी 12% पर्यन्त असतो आणि EPF खात्यात जमा केला जातो. विशेष म्हणजे आयकर कायद्याच्या कलम '80 C' खाली तुमचे EPF चे पेमेंट हे टॅक्स फ्री असते. ‍

‍

व्यावसायिक कर : पगारदार कामगार, व्यावसायिक आणि व्यापारी यांच्यासह उत्पन्न असलेल्या सर्व व्यक्तींवर हा कर लादला जातो. तथापि, कर्नाटक, पश्चिम बंगाल, आंध्र प्रदेश, तेलंगणा, महाराष्ट्र, तमिलनाडु, गुजरात, आसाम, छत्तीसगड, केरळ, मेघालय, ओरिसा, त्रिपुरा, झारखंड, बिहार आणि मध्य प्रदेश अशा काही राज्यांमध्येच तो लागू करण्यात आला आहे. ही रक्कम आपल्या करपात्र उत्पन्नातून घेतली जाते आणि दरमहा केवळ काहीशे रुपये इतकीच ती रक्कम असते. ही रक्कम एखाद्या व्यक्तीच्या कर ब्रॅकेटनुसार निश्चित केली जाते. ‍

‍

TDS (टॅक्स डिडक्टिबल ॲट सोर्स): TDS म्हणजे आयकर विभागाच्या वतीने आपल्या एम्प्लॉयरने कापलेली कर रक्कम. हे कर्मचाऱ्याच्या एकूण कर ब्रॅकेटद्वारे निर्धारित केले जाते. इक्विटी म्युच्युअल फंड (ELSS), PPF, NPS आणि  करबचत करणाऱ्या FD सारख्या करमुक्त गुंतवणुकीत गुंतवणूक करून आपल्या एम्प्लॉयरला आवश्यक ती कागदपत्रे उपलब्ध करून देऊन हा खर्च कमी करता येतो.

‍

तिथे आपल्याकडे आहे आपल्या पगाराच्या स्लिपसाठी मिनी गाईड. आता पुढच्या वेळी जेव्हा आपल्याला आपल्या कर्मचाऱ्याची पे स्लिप मिळेल, तेव्हा आपल्याला काय करावं लागेल हे तुम्हाला माहीत असतं. ते वाचा, समजून घ्या आणि आपण कुठेही कर वाचवू शकता का ते तपासा.

‍

आता, आपण पे स्लिपचे सर्व पैलू समजून घेतले आहेत, आम्ही आशा करतो की यामुळे आपल्याला आपल्या बचत योजनांसह चांगले निर्णय घेण्यास मदत होईल.  Jar ॲप वापरुन खर्च करताना आपण नेहमीच बचत करू शकता, जे आपल्याला केवळ पैसे वाचविण्यास मदत करत नाही, तर ते  Digital Gold मध्ये देखील गुंतवणूक करते.

‍