ठीक आहे, आम्हाला समजले - बजेट तयार करणे कंटाळवाणे, निराशाजनक आणि बहुतेक वेळा त्याचे अनुसरण करणे कठीण असू शकते.
आणि या सर्व कारणांमुळे, तुम्हाला बजेटिंगच्या संकल्पनेचा तिरस्कार देखील वाटेल. परंतु, असा एक मार्ग आहे ज्याद्वारे आपण त्याचा थोडा कमी द्वेष करू शकता!
आमच्यावर विश्वास नाही? येथे एक वैयक्तिक बजेट कसे तयार करावे याबद्दल एक ६ टप्प्यांची मार्गदर्शक प्रणाली आहे जी तुम्ही अंगीकारू शकता आणि कठीण काळात कामी येण्यासाठी देखील बचत करू शकता.
१. तुमच्या मासिक खर्चातून येणाऱ्या निष्कर्षाकडे लक्षपूर्वक बघा
प्रथमतः, तुमच्याकडे दर महिन्याला खर्च करण्याची क्षमता किती आहे याचा एक वास्तववादी शोध घ्या.
कारण तुम्ही तुमच्या मासिक खर्चावर लक्ष केंद्रित केले नाही तर बजेट तयार करणे निरुपयोगी आहे.
आणि, नाही, तुमच्या वार्षिक पगाराला १२ ने विभाजित करणे आणि ते खर्च करणे योग्य ठरणार नाही.
कारण तुमची योजना वैयक्तिक बजेट सूची तयार करणार नाही जी अनपेक्षित दातांची समस्या कव्हर करू शकते किंवा जेव्हा तुम्हाला सुट्टीच्या वेळी घरी जाण्यासाठी पहिली फ्लाईट पकडायची असते!
त्यामुळे, तुम्ही कसा, काय आणि कुठे खर्च करता यावर लक्ष केंद्रित करणारी योजना तयार करण्याचा तुमचा सर्व वेळ घालवण्याऐवजी एक सोपी खर्च योजना तयार करा.
२. तुमच्या गरजांचे विश्लेषण करा
तुमच्या आर्थिक गरजा हे तुमचे जीवन चालू ठेवण्यासाठी आवश्यक असलेले खर्च आहेत.
हे बहुधा वारंवार होणारे खर्च आहेत आणि तुमच्या 'पेचेक'चा एक मोठा भाग वापरतात, विचार करा – भाडे, विमा प्रीमियम, कर्जाची परतफेड, युटिलिटी बिले, वाहतूक आणि अन्न खर्च.
तुमच्या गरजा निश्चित करण्यासाठी, तुम्हाला फक्त तुमच्या खर्चाची पद्धत तपासायची आहे.
हे शोधून काढण्याचा एक उत्तम मार्ग म्हणजे गेल्या २ महिन्यांच्या तुमच्या क्रेडिट/बँक स्टेटमेंटचे विश्लेषण करणे आणि तुम्ही तुमची बिले भरल्याच्या दिवसांवर तुमचे कॅलेंडर चिन्हांकित करणे.
हा अभ्यास केल्याने तुमच्या खात्यातून पैसे कधी निघतात हे समजण्यास मदत होऊ शकते.
अशा प्रकारे, तुम्ही तुमच्या खर्च करण्याच्या सवयी देखील शोधू शकता; उदाहरणार्थ, तुम्ही डिनरसाठी किती वेळा ऑर्डर करता आणि प्रत्येक वेळी तुम्ही किती रक्कम खर्च करता
३. तुमच्या इच्छांचा 'चार्ज' घ्या
तुमचे जीवन अधिक आरामदायी बनवण्यात योगदान देणारे काही खर्च हवे तसे एकत्र केले जाऊ शकतात.
या अशा वस्तू आहेत ज्यांशिवाय तुम्ही सहसा जीवन जगू शकता परंतु त्यांच्या उपस्थितीमुळे जीवन अधिक आनंददायी होऊ शकते.
उदाहरणार्थ, जेवणाची गरज आहे पण आठवड्यातून दोनदा बाहेर जेवायला जाणे जास्त गरजेचेच्या बाजूला झुकलेले आहे.
तुमच्या इच्छा निश्चित करण्यासाठी, तुम्हाला फक्त तुमच्या मासिक उत्पन्नातून तुमच्या गरजा वजा कराव्या लागतील जेणेकरून तुम्ही आरामात खर्च करू शकता.
त्यामुळे, मासिक उत्पन्न-निश्चित खर्च = अतिरिक्त पैसे जे आपल्या इच्छेनुसार खर्च केले जाऊ शकतात.
४. बचत करायला विसरू नका
तुमच्या बजेटमध्ये बचतीचे खर्च म्हणून वर्गीकरण करून आणि त्यांचा मागोवा ठेवून जास्त खर्च करणे टाळा!
तुम्ही जे पैसे खर्च करत आहात त्यासाठी नेहमी उत्तरदायित्व ठेवा कारण ते तुम्हाला नंतर गोष्टींचा मागोवा ठेवण्यात मदत करू शकते.
हा सराव तुम्हाला ट्रॅक ठेवण्यास आणि तुमच्या बचतीवर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करेल.
बजेट नियोजनाचे महत्त्व पुरेशा प्रमाणात वाढवले जाऊ शकत नाही, कारण तुमच्या खर्चाचा मागोवा ठेवणे तुम्हाला अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन अशा दोन्ही प्रकारे मदत करू शकते.
बचत खाते करण्याचा एक उत्तम मार्ग म्हणजे अतिरिक्त बँक खाते वापरणे जिथे तुमचा पगार जमा होताच तुम्ही तुमच्या उत्पन्नाच्या १०% बचत करू शकता.
तुमच्या खर्चाचा मागोवा ठेवण्यासाठी दुसरे खाते वापरा आणि पहा, तुम्ही एक सोपा उपाय तयार केला आहे! जो तुम्हाला या सर्व काळात तोंड देत असलेल्या बजेटच्या समस्येची काळजी घेतो.
५. अगदी लहान खर्चाचा हिशोबही लिहून ठेवा
तुमचे बजेट तुम्हाला सत्य सांगत नसल्यास, तुम्ही त्यावर टिकून राहू शकणार नाही! जर तुम्ही रु.१०० च्या स्नॅकची ऑर्डर दिली असेल, तर ते तुमच्या खर्चाच्या जर्नलमध्ये लिहा.
या शनिवार व रविवार रात्री चित्रपटासाठी जात आहात? मग त्या तिकिटाची किंमत रु.२५० असेल तर तेही लिहून ठेवा.
तुम्ही प्रत्येक वर्षी विवेकबुद्धीनुसार हजारो रुपये सहज खर्च करू शकता आणि बहुतेक वेळा तुम्हाला ते लक्षातही येत नाही.
नियमित बजेटचे पालन करण्यासाठी तुमचे सर्व खर्च अधोरिखित करणे आणि लिहून ठेवणे ही सर्वात प्रभावी पद्धत आहे.
तथापि, तुमच्या बिअर आणि बर्गरच्‍या खर्चाचा 'मॅन्युअली' मागोवा घेणे कष्टदायी आणि स्पष्टपणे मूर्खपणाचे असू शकते.
प्रत्येक वेळी तुमच्या खात्यातून रक्कम डेबिट झाल्यावर तुम्ही तुमच्या खर्चाचा 'मॅन्युअल ट्रॅक' ठेवल्यास, तुमच्या वॉलेटमधून किती रक्कम निघत आहे याबद्दल तुम्ही नेहमी तणावात राहण्याची शक्यता आहे.
पण, तुम्ही खर्च केलेल्या प्रत्येक वेळी बचत करवून देणारे ॲप असेल तर? सुदैवाने, तंत्रज्ञानातील आपल्या प्रगतीमुळे ते शक्य झाले आहे.
'जार' हे एक ॲप आहे जे तुम्हाला तुमचा दैनंदिन खर्च पूर्ण करण्यात मदत करते आणि सर्वात चांगले काय आहे - तुम्ही ही बचत १००% सुरक्षित डिजिटल सोने मिळविण्यासाठी गुंतवू शकता.
आता, जर हे दोन्ही जगातील सर्वोत्तम नसेल तर काय आहे ?
६. तुमचे बजेट नियमितपणे सुधारा
सतत बदलणाऱ्या जीवनशैलीत तुमचे बजेट स्थिर नसावे. कालांतराने, जसे काही विशिष्ट घटना तुमच्या जीवनशैलीत बदल घडवून आणू शकतात, त्याचप्रमाणे तुमचे बजेट बदलले पाहिजे आणि त्याचे पालन केले पाहिजे.
उदाहरणार्थ, जेव्हा तुम्ही गृहकर्ज घेण्याचा किंवा कुटुंब सुरू करण्याचा विचार करता, तेव्हा तुमच्या बजेटने अशा टप्पे गाठण्यासाठी जागा बनवली पाहिजे.
त्याचप्रमाणे, काही खर्च कदाचित तुमचा विद्यमान बजेट प्लॅन सोडू शकतात - नवीन आयफोनचा पूर्ण झालेला 'ईएमआय' किंवा मागील शैक्षणिक कर्ज परतफेड यासारख्या गोष्टी.
दिवसाच्या शेवटी, तुमच्या बजेट प्‍लॅनने तुमच्या गरजा पूर्ण करत आहेत का हे समजून घेण्यासाठी तुमच्या बजेट प्‍लॅनचे सतत पुनरावलोकन आणि त्याचे पुनःपरीक्षण करणे महत्त्वाचे आहे.
तुमचा खर्च आणि उत्पन्न कुठे आहे याची गणना करण्यासाठी दर २-३ महिन्यांनी तुमची बजेट सूची वेळोवेळी तपासा.
आमच्यकडून एवढेच
आता आम्ही बचत आणि बजेटिंगबाबतच्या गोष्टी तुम्हाला सांगितल्या आहेत, हीच वेळ आहे तुम्ही पुढे या आणि ते वापरून बघा.
कालांतराने, तुम्ही बजेटसाठी तुमची स्वतःची प्रक्रिया तयार कराल आणि गोष्टी अधिक सोप्या होतील.
प्रयोग करत राहा आणि तुमचे पैसे वाचवण्यासाठी नवीन मार्ग वापरून पहा.
तुमचा पैसा नेमका कुठे खर्च होत आहे हे समजून घेण्यात तुम्हाला मदत करण्यासाठी स्वतःसाठी एक वैयक्तिक बजेट ॲप घ्या.
नेहमी जागरूक रहा आणि खर्चासाठी स्वतःला उत्तरदायी ठेवा.
एक शाश्वत प्रणाली तयार करणे तुमच्यासाठी सोपे होईल जी तुम्हाला फक्त बचतीचच नाही तर तुमच्या पैशांचा आनंददेखील घेऊ देते!
