म्युच्युअल फंड, सोने, चांदी, बॉण्ड्स, फ्युचर्स इ. याशिवाय तुम्ही तुमचे पैसे कधीही कोणत्याही आर्थिक साधनामध्ये गुंतवले आहेत का ?
तुमच्याकडे असले किंवा नसले तरीही, जेव्हा तुम्हाला मौल्यवान धातू विकत घ्यायचे असतील किंवा कोणत्याही वस्तूमध्ये गुंतवणूक आणि व्यापार करायचा असेल, तेव्हा तुम्हाला दोन भिन्न किंमती मिळाल्या असतील - 'विक्री' किंमत आणि 'खरेदी' किंमत.
या दोन किमती काय आहेत आणि प्रत्येक कमोडिटीच्या 'खरेदी' किमतीपेक्षा 'विक्री' किंमत का कमी आहे? चला जाणून घेऊया.
'खरेदी' आणि 'विक्री किंमत' म्हणजे काय?
'खरेदी' किंवा 'बिड' किंमत म्हणजे तुम्ही शेअर किंवा इतर कोणतीही कमोडिटी खरेदी करण्यासाठी द्याल ती किंमत. 'Sale(विकणे)' किंवा 'Ask(विचारणे)' ही किंमत तुम्हाला ती शेअर किंवा कमोडिटी विकल्यावर मिळेल.
प्राईज 'स्प्रेड'
'खरेदी' आणि 'विक्री' किमतींमधला फरक म्हणजे तुम्ही तुमचा व्यापार करणाऱ्या ब्रोकर किंवा मध्यस्थ संस्थेला दिलेले कमिशन - ज्याला 'स्प्रेड' म्हणतात.
खरेदीदार आणि विक्रेते सैद्धांतिकदृष्ट्या इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने जोडलेले असू शकतात. परंतु, जोपर्यंत व्यवहार माणसांकडून हाताळले जात आहेत, तोपर्यंत त्यांना कोणत्या ना कोणत्या प्रकारे भरपाई दिली पाहिजे.
'स्प्रेड' सामान्यतः बाजारभावावर केंद्रित असतो, जो खरेदी आणि विक्रीच्या किमतींवर आधारित असतो.
तुमच्या ट्रेडिंग मालमत्तेची 'खरेदी' किंमत नेहमी तिच्या 'विक्री' किंमतीपेक्षा जास्त असेल. या व्यतिरिक्त, तुम्ही भरलेली/मिळवलेली किंमत स्प्रेडमुळे बाजारभावापेक्षा काही प्रमाणात बदलेल.
म्युच्युअल फंडाच्या बाबतीत व्हॅल्यू रिसर्च उदाहरणासह स्प्रेड कसे स्पष्ट करते ते येथे आहे.
समजा तुम्हाला ५,००० रुपये एका फंडात गुंतवायचे आहेत, ज्याची एनएव्ही (नेट ॲसेट व्हॅल्यू) रु. १२ आहे आणि त्यावर २% एंट्री लोड आकारला जातो.
याचा अर्थ असा की तुम्ही फंडातून युनिट्स खरेदी कराल ती किंमत रु. १२ च्या नेट ॲसेट व्हॅल्यू (एनएव्ही) २% ०.२४ पेक्षा २% जास्त असेल.
तर, तुमची खरेदी किंमत ॲसेट व्हॅल्यू (एनएव्ही) आणि ही रक्कम असेल, म्हणजे रु. १२.२४. त्यामुळे ज्या बाबतीत एंट्री लोड आकारला जातो, तेथे खरेदी किंमत ॲसेट व्हॅल्यू (एनएव्ही) पेक्षा जास्त होते.
याकडे पाहण्याचा आणखी एक मार्ग म्हणजे तुमच्या गुंतवणुकीतील २% भार शुल्क म्हणून कापले जातील. ५,००० पैकी २% म्हणजे १०० रुपये.
याचा अर्थ ५,००० रुपयांच्या गुंतवणुकीच्या रकमेपैकी केवळ ४,९०० रुपये फंडमध्ये असतील, १०० रुपये भार शुल्क म्हणून घेतले जातील.
त्याचप्रमाणे, जेव्हा तुम्ही अशा फंडातून बाहेर पडता ज्याची सध्याची एनएव्ही(नेट ऍसेट व्हॅल्यू) रु. १२ आहे आणि त्यावर २% एक्झिट लोड आकारला जातो, तेव्हा विक्रीची किंमत रु. ११.७६ होईल.
येथे भार शुल्क, रु. ०.२४ (एनएव्हीच्या २%, रु. १२) एनएव्हीमधून वजा केले जातात. याचा परिणाम म्हणून, एक्झिट लोडच्या बाबतीत विक्री किंमत नेहमी एनएव्ही पेक्षा कमी असते.
स्प्रेडचा वापर गुंतवणूकदार स्टॉक किंवा कमोडिटीची लिक्विडिटी मोजण्यासाठी देखील करू शकतात. प्राईज स्प्रेड नियंत्रित असताना, ती लक्षणीयरीत्या बदलू शकते आणि अत्याधिक शुल्क कोणत्याही गुंतवणुकीतील परतावा लवकर कमी करू शकते.
किंबहुना, अनेक वैयक्तिक गुंतवणूकदारांना ते किती पैसे देत आहेत आणि त्यांची सर्व फी कुठे जात आहे हे समजून घेण्यासाठी संघर्ष करतात.
लोकप्रिय शेअर्समध्ये कमी स्प्रेड असतो आणि जास्त स्प्रेड अशा स्टॉकवर आढळतो ज्याची ट्रेड(व्यापार) फक्त कमी प्रमाणात होते किंवा कठीण ट्रेड असते.
त्यामुळे लोकप्रिय स्टॉकमध्ये, तुम्हाला कमी लोकप्रिय किंवा इलिक्विड इक्विटीवर जितके पैसे द्यावे लागतील तितके पैसे द्यावे लागणार नाहीत.
एक उदाहरण घेऊ. तुमच्या ब्रोकरला असा दुकानदार समजा ज्याच्याकडे सतत किमतीमध्ये चढ-उतार होणारी उत्पादने आहेत.
बाटलीबंद पाणी हा त्याच्या दुकानातील सर्वात लोकप्रिय पदार्थ आहे. दुकानदाराचा दावा आहे की त्याने प्रत्येकी १५ रुपयांना बाटल्या खरेदी केल्या आहेत आणि त्या तुम्हाला प्रत्येकी २० रुपयांना देऊ करण्यात येतील.
गरमीचे दिवस असल्याने त्या भरपूर विकतील. थंडीच्या दिवसात त्याला तेच पाणी १० रूपये बाटलीत मिळते, परंतु त्याला खराब विक्रीसाठी सामावून घेण्यासाठी मार्जिन वाढवावे लागेल, म्हणून तो आता ते आपल्याला २५ रुपयांना विकेल.
त्यामुळे 'स्प्रेड'वर लक्ष ठेवा. स्टॉक किती लिक्विड आहे हे जाणून घेणे महत्वाचे आहे कारण जर तुम्ही ट्रेडिंग करत असाल तर तुम्हाला तुमच्या कमोडिटीसाठी खरेदीदार शोधणे किती सोपे आहे हे जाणून घेणे आवश्यक आहे.
तथाकथित "खर्च गुणोत्तर" तपासणे हा निधीची तुलना करण्याचा सर्वात सोपा मार्ग आहे. जरी सर्व खर्च आटोक्यात आणलेले नसले तरी, फंडा ॲसेटपैकी किती टक्के रक्कम मध्यस्थ संस्था तसेच अनेक व्यापारी आणि दलाल यांना फी आणि कमिशन देण्यासाठी वापरली जाते हे दर्शविण्यासाठी याची रचना केली आहे.
कारण तुम्ही भरलेल्या शुल्काची रक्कम आणि फंडाचा परफॉर्मन्स यांच्यात कोणताही संबंध नसल्यामुळे, खर्चाचे प्रमाण जितके जास्त असेल तितका तुमचा फंड त्याच्या श्रेणीतील इतर फंडांपेक्षा मागे पडण्याची शक्यता जास्त असते.
आपल्याला माहित असायला हव्यात अशा दोन महत्त्वाच्या अटी आहेत:
● लॉन्ग पोझिशन(दीर्घ स्थिती): जेव्हा तुम्ही किंमत वाढण्याच्या आशेने ॲसेट विकत घेता तेव्हा त्याची, तेव्हा तुम्ही दीर्घ स्थितीत घेत आहात.
● शॉर्ट पोझिशन(लहान स्थिती) : जेव्हा तुम्ही एखाद्या ॲसेटची किंमत घसरण्याच्या आशेने विकता तेव्हा तुम्ही एक लहान किंवा शॉर्ट पोझिशन घेत आहात.
लक्षात घ्या की जेव्हा खरेदीदार विक्रेत्यांपेक्षा जास्त असतात तेव्हा मागणी वाढते आणि परिणामी किंमती वाढतात. जेव्हा विक्रेत्यांची संख्या खरेदीदारांच्या संख्येपेक्षा जास्त असते, तेव्हा मागणी(डिमांड) आणि किंमत कमी होऊन पुरवठा(सप्लाय) वाढतो.
सोन्यामधील प्राईज स्प्रेड
प्रत्येक गोष्टीची खरेदी आणि विक्रीची किंमत वेगळी असते. सोने याला अपवाद नाही. सोन्यातही, एखाद्याला खरेदी करायच्या असलेल्या वस्तूची 'खरेदी' किंमत असते आणि एखाद्याला विकायची असलेली वस्तूची 'विक्री' किंमत असते.
जेव्हा खरेदीदार आणि विक्रेता किंमती सवलत देण्यास सहमती देतात, तेव्हा त्यांनी एक सौदा स्थापित केला आहे.
बर्याच मार्केटप्लेसमधील खरेदी आणि विक्रीच्या किमती वारंवार अगदी जवळ असतात. आणि इतर मार्केटप्लेसच्या तुलनेत त्या सोन्याच्या जवळ आहेत.
सोन्याला, इतर कोणत्याही ट्रेडच्या कमोडिटीप्रमाणे, खरेदी-विक्रीचा स्प्रेड असतो. ३% जीएसटी आणि अतिरिक्त हॅंडलींग आणि प्रोसेसिंग खर्च डिजिटल गोल्ड खरेदी आणि विक्री व्यवहारांमध्ये पसरतात.
किमतीतील अस्थिरता, पुरवठा(सप्लाय), बाह्य बाजार परिस्थिती आणि इतर अस्थिर परिस्थिती या सर्वांचा स्प्रेड वर प्रभाव पडतो.
त्यामुळे सोन्याच्या नाण्यांच्या(गोल्ड कॉईन्स) खरेदी-विक्रीच्या खर्चात ८-१०% फरक पडतो. मेकिंग चार्जेसमुळे, दागिन्यांसाठी हा फरक लक्षणीय आहे.
डिजिटल गोल्ड आणि फिजिकल गोल्ड यामधील फरक याबद्दल येथे अधिक वाचा.
विक्री किंमतीमध्ये जीएसटी, तसेच स्टोरेज आणि विमा शुल्क समाविष्ट आहे. खरेदी किंमत व्यावसायिक सराफा बाजारावर आधारित आहे आणि त्यात कोणतेही शुल्क समाविष्ट नाही.
तुम्ही जार ॲपद्वारे डिजिटल गोल्ज खरेदी आणि विक्री करू शकता - कधीही आणि कुठेही.
