सतत खर्च करण्याची इच्छा होतेय का ? तुम्ही 'रिव्हेंज स्पेंडिंग' करत असाल तर जाणून घ्या त्यावरचे उपाय

उदाहरण बघा, ही आहे रिद्धी. 27-वर्षीय दिल्लीमध्ये स्थित  प्रोडक्ट डिझायनर. जी तिच्या मित्रांसह खरेदी, प्रवास आणि डिनरचा सातत्याने आनंद घेते.

‍

कोव्हिड सुरु झाल्यापासून,तिच्या या रुटीनला ब्रेक लागला होता, शॉपिंग सेंटरच्या जवळ राहूनही तिला अनेक महिने खरेदीला जाता आले नाही, तिची पेंडिंग गोवा ट्रिपसुद्धा झाली नव्हती. आता दुसऱ्या लाटेनंतर कोरोनाचा वेग मंदावला आणि सर्व नियम कमी होताच रिद्धी त्वरित खरेदीसाठी गेली, इतकंच काय तर केवळ वीकएंडसाठी प्लॅन केलेल्या ट्रीपच्या ऐवजी महिनाभर गोव्यात जाऊन राहिली. एकूण काय तर आपण प्लॅन केलेली मज्जा गमावली या विचारातून तिने त्याकाळात वाचवलेल्या रकमेहून अधिक खर्च तिच्या नव्या ट्रीपवर केला. 

तुमच्याबाबतीत रिद्धीसारखं कधी झालंय का? मग काळजी करू नका, असं वाटणारे तुम्ही एकटेच नाही आहात. आपल्यापैकी अनेकांना खूप राग, चिंता असताना आनंदी होण्यासाठी अधिक पैसे खर्च करण्याची तीव्र इच्छा असते.

‍

लॉकडाऊनच्या कालावधीत अनेक समस्या आपण पहिल्या आहेत,  रोजंदारीचे काम करणाऱ्या, या काळात नोकरी गमावलेल्या अनेकांना आर्थिक खर्च सांभाळताना अक्षरशः नाकी नऊ आले होते. बरं ज्यांच्यासाठी आर्थिक समस्या हा प्रश्न नव्हता त्यांनासुद्धा कुटुंबापासून, मित्रांपासून दूर राहावे लागत असल्याने, रुटीन ठप्प झाल्याने मानसिक तणाव जाणवत होता. 

‍

साधा विचार करू, फक्त घरच्या पजामा आणि फाटलेल्या टीशर्टपेक्षा वेगळे म्हणजेच बाहेर जायचे कपडे जेव्हा आपण परिधान करतो, त्या छोट्या बदलाने सुद्धा आपल्याला आनंद मिळतो. मागील दोन वर्ष घरातून बाहेर येणंच कठीण झाल्याने हे छोटे आनंदाचे प्रसंग आपल्या आयुष्यातून हरवले होते. 

कोरोनाच्या काळात आपली इच्छा आणि गरज यातला फरक जाणून घेण्यावर आपण जास्त भर दिला. तसेच अनपेक्षितपणे उद्धवलेल्या समस्येसाठी बचत करण्याकडे आपण लक्ष दिले.

‍

‍‍तथापि, आता कोव्हिड-नंतरचे युग आले आहे, लोक त्यांचे पाकीट उघडण्यास उत्सुक आहेत. गेल्या दोन वर्षांत ज्या गोष्टी त्यांना करता आल्या नाहीत त्या सगळ्याचा बदला आता एकदाच खरेदी करून, नवनवीन कपडे घालून, डिनर पार्टी किंवा मोठ्या ट्रिपला जाऊन घेण्याचा बेत अनेकजण आखत आहेत.

‍ 

आता आनंदी होणे यात काही गैर नसले तरी, केवळ रागाच्या भरात नको तिथे नाहक खर्च करणे ही सवय लागू शकते जी दीर्घकाळात खूप हानिकारक ठरते. 

‍

रिव्हेंज स्पेंडिंग म्हणजे काय? ‍

‍

बदल्याच्या किंवा सूडाच्या भावनेतून केलेला खर्च म्हणजे रिव्हेंज स्पेंडिंग, आपण जे काही साध्य करायचे ठरवले होते ते कोव्हिडमुळे पूर्ण झाले नाही.

‍

तो वेळ भरून काढण्यासाठी दोन वर्ष रखडलेल्या बकेट लिस्टमधील सर्व गोष्टी एकत्रच करण्यासाठी पैसे खर्च करायचा हट्ट, साथीच्या रोगामुळे आलेल्या भयानक आणि तणावपूर्ण अनुभवातून गेल्यानंतर आपण सर्व मजा करू इच्छितो आणि वाईट काळ विसरून जाऊ इच्छितो.

‍

आपल्यापैकी बर्‍याच जणांनी असा विश्वास ठेवायला सुरुवात केली आहे की पूर्ण आयुष्य जगून आणि बेपर्वाईने खर्च केल्याने, आपण नुकत्याच आलेल्या अडचणींचा बदला घेऊ शकतो.

‍

या सूड नाटकाची सुरुवात चीनमध्ये झाली, जिथे 7 एप्रिल 2020 रोजी, ग्वांगझूमधील हर्मेस फ्लॅगशिप स्टोअरने $2.7 दशलक्ष (सुमारे 17 कोटी) च्या सामग्री विक्रीचा विक्रम केला. 

‍

Gucci , Prada , Louis Vuitton, Estee Lauder, यासारख्या बड्या ब्रॅंड्सनी 'बाओफक्सिंग झियाओफी' किंवा "रिव्हेंज बायिंग" या नावाने ओळखल्या जाणार्‍या घटनेची नोंद केली होती आणि हाच सूड शॉपिंग ट्रेंड जगभर पसरायला वेळ लागला नाही.

‍

अगदी दिल्लीत, एम्पोरियो मॉल एलव्ही स्टोअरच्या बाहेर खरेदीदार 45 मिनिटे रांगेत उभे असल्याचे दिसले, तर Gucci वर तर  ग्राहकांना टोकन देण्याची वेळ आली. नंतर, काही महिन्यांपर्यंत, सरोजिनी, लजपत आणि गफ्फार मार्केट्स कोव्हिड प्रोटोकॉलच्या उल्लंघनामुळे अनेक वेळा बंद करावे लागले.

‍

2021 मध्ये 'हाऊ इंडिया शॉप्स ऑनलाइन' या बेनच्या सहकार्याने फ्लिपकार्टने तयार केलेल्या अहवालानुसार, 2021 मध्ये भारतीय ई-कॉमर्स व्यवसायात 25% वाढ झाली आहे, तर युरोमॉनिटर इंटरनॅशनलचा अंदाज आहे की 2021 मध्ये $6 अब्ज वर असलेली भारतातील लक्झरी वस्तूंची बाजारपेठ 2022 मध्ये $8.5 अब्ज इतकी असेल.

‍

2020 मध्ये, महिला ग्राहकांची संख्या पुरुषांपेक्षा 1.5-2 पट वेगाने वाढली आणि नवीन ग्राहकांच्या वाढीमध्ये 80% टियर 2 आणि लहान शहरांचा वाटा आहे.

‍

FICCI आणि Thrillophillia च्या सर्वेक्षण अहवालानुसार, कोव्हिडनंतर ट्रिप प्लॅनिंग व्यवसाय सुद्धा तेजीत आला आहे, लोक पूर्वी केलेल्या प्रवासाच्या दुप्पट प्रवास करू इच्छितात.

‍

‍‍‍लोक सूड घेण्यासाठी नेमका खर्च का करतात?‍

‍

अधिक मिळवण्याची इच्छा अनेकांना असते. लोक कोणाचा किंवा कशाचा बदला घेतात असे तुम्हाला वाटते? कदाचित लॉकडाऊनची मर्यादा, सक्तीचे जीवन जगणे यामुळे अनेकजण वैतागले होते. 

‍

एका वर्षासाठी भलेही चांगली बचत होत असली तरी घरामध्ये बंद झाल्याचा कंटाळा इतका होता की याच चुकलेल्या वेळेची भरपाई करण्यासाठी थोडा अधिक खर्च करण्याला आता अधिक पसंती दर्शवली जात आहे. .

‍

हे एक संक्षिप्त परंतु लक्षणीय मूड लिफ्ट प्रदान करू शकते. दुसरीकडे, साथीच्या आजाराच्या आघातामुळे पैशाच्या बाबतीत निष्काळजीपणा येऊ शकतो.

‍

आपल्यापैकी अनेकांना भयंकर काळानंतर समाधानाची भावना हवी आहे. साथीच्या रोगामुळे निर्माण झालेल्या नुकसानीमुळे बहुसंख्य लोकांचा असा विश्वास आहे की आयुष्य लहान आहे आणि तुम्ही फक्त एकदाच जगता.

‍

मिंटच्या एका लेखात असे म्हटले आहे की या प्रकारचा खर्च "प्रतिक्रिया" म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या मानसशास्त्रीय संकल्पनेशी संबंधित असू शकतो.

‍

‍ही प्रतिक्रिया म्हणजे एखाद्या गोष्टीला मनाई केल्यास त्या गोष्टी करण्याकडे लोकांचा कल असतो. लोक त्यांच्या स्वातंत्र्यावर किंवा निवडीवर मर्यादा आल्याने मर्यादेच्या बाहेर असलेल्या गोष्टींकडे अधिक आकर्षित होतात. या प्रतिसादामुळे खरेदी, बाहेर खाणे, चित्रपट पाहणे किंवा सूडबुद्धीने प्रवास करणे यासारख्या विलासी गोष्टींमध्ये गुंतण्याची इच्छा वाढू शकते.

‍

याच लेखात, आश्लेषा स्वामीनाथन, वर्तनात्मक अर्थशास्त्रज्ञ आणि संचालक, म्हणतात की “लॉकडाऊन दरम्यान लोक दीर्घकाळासाठी अनावश्यक किंवा चैनीच्या वस्तू खरेदी करू शकले नाहीत.

‍

लॉकडाऊनपूर्वी या वस्तू नियमितपणे खरेदी करण्याची त्यांना सवय होती, लॉकडाऊन संपल्यानंतर ते जास्त खर्च करू शकतात कारण त्यांना लॉकडाऊन दरम्यान काढून घेतलेल्या खरेदीच्या आनंदाची (सकारात्मक भावना) जास्त भरपाई करण्याची गरज भासू शकते."

‍

पण लक्षात ठेवा की अशा प्रकारचे हट्ट तुम्हाला आर्थिक अडचणीत ढकलू शकतात.‍

‍

तुम्ही सूडाच्या भावनेतून खर्च करत आहात का?‍

‍

स्वतःला हे प्रश्न विचारा:

‍

●तुम्ही तुमचे बजेट किंवा मागणी ओलांडत आहात?

●तुम्ही फाइन डायनिंग, हाय-एंड पोशाख, प्रवास, करमणूक आणि चैनीच्या वस्तूवर खर्चात वाढ करत आहात?

●तुमची क्रेडिट कार्डची देयके वाढत आहेत का?

●तुमची बिले जमा होत आहेत का?

●तुम्ही तुमच्या लोकांसोबत खूप ब्रंचसाठी बाहेर जात आहात का?

●तुम्ही Instagram शिफारशींवर आधारित अधिक Amazon ऑर्डर करत आहात का?

‍

यापैकी बहुतेकांचे उत्तर होय असल्यास, तुमचा खर्च वाढला आहे याची तुम्हाला जाणीव असणे आवश्यक आहे.

‍

क्रेडिट कार्डचे वाढते कर्ज, पैसे संपणे आणि तुमच्या मासिक सरासरीपेक्षा जास्त खर्च करणे हे तुमचा सूडाच्या भावनेतून खर्च करण्याचा ट्रेंड दर्शवतात.

‍

सूडातून केलेल्या खर्चाचे परिणाम काय आहेत?

‍

खर्च केल्याने तुम्हाला अल्पावधीत समाधान मिळू शकते, परंतु तुमची सर्व बचत खर्च न करणे महत्त्वाचे आहे.

‍

टिकाऊपणापेक्षा जास्त बदला खर्च दीर्घकालीन आर्थिक समस्यांना कारणीभूत ठरू शकतो.

‍

अनेकजण अजूनही साथीच्या आजारानंतर जीवनाशी जुळवून घेत आहेत, तर अनेकांना उत्पन्नात कपात आणि नोकरी गमावावी लागत आहे.अशा आर्थिक अडचणींचा सामना करताना, सूडातून केलेला खर्च समस्या वाढवू शकतो.

‍

सूडातून खर्चाशी संबंधित काही धोके खालीलप्रमाणे:‍

‍

- बचत करण्याची क्षमता कमी

‍

सूडातून खर्च केल्याने एखाद्याची बचत करण्याची क्षमता कमी होते. तुमची बचत शक्ती गमावल्याने तुम्हाला अतिरिक्त बिले भरण्यासाठी अनावश्यक कर्ज घ्यावे लागते, ज्यामुळे तुमचा तणाव वाढतो.

‍

- कर्जात अडकणे

‍

सूड खर्चाचा सर्वात गंभीर परिणाम म्हणजे एक हट्टी आणि सक्तीचे खरेदीदार बनणे.

‍

काही लोक क्रेडिट कार्ड किंवा वैयक्तिक कर्जाद्वारे खर्चासाठी नियमितपणे पैसे उधार घेऊ शकतात.

‍

क्रेडिटचा दीर्घकाळ खर्च करणाऱ्या व्यक्तीला त्याच्या आर्थिक उद्दिष्टांचे उल्लंघन करण्यास तसेच कर्जाच्या सापळ्यात ढकलू शकतो.

‍

- आर्थिक उद्दिष्टांमध्ये तडजोड

‍

आर्थिक नियोजकांनी निदर्शनास आणल्याप्रमाणे, सूड खर्चामुळे वारंवार आर्थिक उद्दिष्टांशी तडजोड होते, ज्याचा परिणाम व्यक्तीच्या आर्थिक स्वातंत्र्यावर होतो.

‍

‍सूडातून खर्च करण्याची सवय कशी टाळावी ?

‍

खर्च करण्याच्या इच्छेवर ताबा ठेवण्यासाठी, आपण ही भावना कशी निर्माण होते हे समजून घेतले पाहिजे.

‍

सूडाच्या भावनेतून खर्च करणे हे भावनांवर आधारित वर्तन आहे. हे लोकांना सध्याच्या परिस्थितीत सुरक्षित वाटते.

‍

ही अनिश्चितता भीती निर्माण करते, जी नकारात्मक भावना आहे. लोक, एकूणच, नकारात्मक भावना कमी करण्यासाठी खर्चाचा मार्ग निवडतात. 

‍

तात्काळ आनंदाची मागणी भविष्यातील आर्थिक स्थिरतेपेक्षा महत्वाची वाटू लागताच सूडातून खर्च सुरु होतो. 

‍

अनपेक्षित बचत केल्यानंतर, स्वतःला ट्रीट देण्याच्या भावनेतून मागील वर्षी तुम्ही जे काही सोडले होते त्याची परतफेड म्हणून बचतीपेक्षा जास्त खर्च करणे हे किती फायद्याचे आहे हे तुम्ही स्वतःच ठरवा. 

‍

खर्च करण्याची इच्छा नियंत्रित करण्यासाठी तुम्ही काय करू शकता ते येथे आहे: ‍

‍

- प्रत्येक गोष्टीचे विश्लेषण करा

‍

तुम्ही बाहेर जाण्यापूर्वी आणि  शॉपिंगपूर्वी स्वतःला प्रश्न करा - तुमच्याकडे ही वस्तू आहे का? तुम्ही विकत घेऊन ती किती वेळा वापराल?

‍

तुम्हाला सर्वोत्तम डील मिळत असल्याची खात्री करण्यासाठी तुम्ही किमतींची तुलना केली आहे का? या वस्तूची आत्ता खरोखरच गरज आहे का?

‍

यासाठी दुसरा चांगला पर्याय आहे का? ते विकत घेण्यासारखे आहे का? प्रत्येक आर्थिक निर्णय घेण्यापूर्वी विचार करा.

‍

- तुमच्या खर्चाचा मागोवा घ्या

‍

प्रथम आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, बजेट तयार करा. जर तुमच्याकडे बजेट असेल तर तुम्ही तुमचे खर्च अधिक अचूकपणे व्यवस्थापित करू शकाल.

‍

प्रत्येक प्रकारच्या खर्चासाठी ठराविक रक्कम बाजूला ठेवल्याने तुम्हाला घाईघाईने खरेदी करणे टाळण्यास मदत होईल.

‍

शिवाय, तुम्ही कुठे जास्त खर्च करत आहात याचे तुम्ही मूल्यांकन करण्यास सक्षम व्हाल. बजेटच्या मदतीने खर्चाचा मागोवा घेऊन त्याचे मूल्यांकन करण्याची सवय लावा, आपला खर्च कुठे येतो हे माहीत असल्यास त्याचे नियोजन करणे अधिक सोपे होते.

‍

तुम्ही खरेदी करताना, तुम्ही काय खरेदी केले आणि त्याची किंमत किती आहे याची नोंद करा.

‍

 तुमच्या खर्चाचा नियमित मागोवा ठेवल्याने तुम्हाला खर्चाचा पॅटर्न शोधण्यात मदत होऊ शकते - जसे की तुम्ही खर्च केलेले दिवस, ज्या परिस्थितीने तुम्हाला खर्च करण्यास भाग पाडले आणि ज्या वेबसाइटवर तुम्ही बराच वेळ घालवला. जेव्हा आपण आपला हाच साप्ताहिक खर्च जोडून मूल्यांकन कराल, तेव्हा अधिक खरेदी करण्याच्या आमच्या इच्छेवर त्याचा मोठा प्रभाव पडू शकतो.

‍

आपोआप खर्चाचे वर्गीकरण करणारे स्मार्टफोन अॅप्स वापरणे हा तुमच्या खर्चाचा मागोवा ठेवण्याचा एक सोयीस्कर मार्गआहे. अनेक क्रेडिट कार्ड कंपन्या तुमच्या खर्चाचा हिशेब ठेवतात. कोणते खर्च आवश्यक नाहीत आणि टाळले जाऊ शकतात हे पाहण्यासाठी रेकॉर्ड्स तपासा.

‍

- विंडो शॉपिंगला जा

‍

लॉकडाऊननंतर पहिल्यांदाच मॉल किंवा सुपरमार्केटला भेट देताना, विंडो शॉपिंग करून पहा.

‍

तुमची क्रेडिट कार्डे घरी सोडणे आणि फक्त मोजक्या रोख रकमेने खरेदी करणे ही चांगली कल्पना आहे.

‍

जर तुम्ही विंडो शॉपिंगला गेलात किंवा कोणत्याही बजेटशिवाय फिरत असाल तर तुम्ही निश्चितच नाहक खर्च रोखू शकाल. 

‍

तथापि, तुम्ही आता तुमचा फोन वापरून पैसे देऊ शकता. तुम्ही एकटे जात नसाल तर तुमचा फोन कुटुंबातील सदस्यांना द्या.

‍

प्रत्येक वेळी तुम्हाला एखादी वस्तू खरेदी करायची असेल तेव्हा तुम्हाला तुमचा फोन विचारावा लागेल आणि ही एक अतिरिक्त मेहनत तुम्हाला विनाकारण खरेदी टाळण्यास मदत करू शकते.

‍

- हट्ट टाळा 

‍

तुमची बचत फक्त तुम्ही पात्र आहात असे तुम्हाला वाटते म्हणून उडवू नका. जर तुमच्याकडे गेल्या वर्षी सुट्टीसाठी पैसे बाजूला ठेवले असतील जे तुम्ही घेऊ शकत नसाल, तर ते या वर्षाच्या शेवटी सहलीसाठी वापरा (परिस्थिती अनुमती असल्यास) — परंतु केवळ हट्टाने तुमच्या ट्रिपचे दिवस वाढवणे, रिसॉर्ट बजेट वाढवणे आणि किंमत दुप्पट करणे यात काही भले होणार नाही. तुम्ही जे गमावले त्याबद्दल आता अधिक खर्च करून भरपाई होणार नाही उलट असे केल्याने तुमची बचत कमी होईल हे सत्य लक्षात घ्या. 

‍

आपण पाहिल्याप्रमाणे, कठीण प्रसंगी रोख राखीव ठेवणे महत्वाचे आहे.

‍

- तुमची आर्थिक स्थिती संतुलित ठेवा

‍

जर तुमच्यावर क्रेडिट कार्डचे कर्ज असेल जे तुम्ही फेडत नसाल, तर तुमच्या वैयक्तिक किंवा आर्थिक आरोग्याच्या हानीसाठी हे मोठे कारण ठरू शकते. 

‍

तुमच्या जीवनाला महत्त्व देणार्‍या गोष्टी किंवा अनुभव खरेदी करणे हे स्मार्ट खर्चामध्ये समाविष्ट आहे.

‍

तुमच्यासाठी महत्त्वाच्या असलेल्या जीवन उद्दिष्टांसाठी एकाच वेळी बचत करताना तुम्ही समजूतदारपणे खर्च केल्यास तुम्ही कर्जात न पडता या वस्तू आणि अनुभव खरेदी करू शकता.

‍

ती उद्दिष्टे काय आहेत हे तुम्हाला माहीत नसल्यास, तुम्ही कदाचित तुमचे पैसे वाया घालवत आहात.

‍

- मर्यादा सेट करा

‍

क्रेडिट आणि डेबिट कार्डवरील मर्यादा सेट करणे सोपे आहे. जर तुम्हाला वाटत असेल की तुम्ही अधिक खर्च करत आहेत तर त्यावर निर्बंध लावणे हे हिताचे आहे.  प्रीपेड कार्ड हा दुसरा पर्याय आहे जो विनाकारण खर्च करण्याची तुमची सवय कमी करू शकतो. लॉकडाऊनच्या परिस्थितीत आर्थिक शिस्त राखणे अनेकांना कठीण जाऊ शकते.

‍

जर स्व-मदत काम करत नसेल, तर सक्षम आर्थिक सल्लागार तुम्हाला सूडाच्या भावनेतून खर्च करण्यापासून दूर राहण्यास मदत करू शकतात, जे विश्वास ठेवा केवळ क्षणिक आनंद व दीर्घकाळ दुःखाचे कारण आहे. 

‍

- सवयी बदला 

‍

जेव्हा तुम्ही लॉकडाऊनमधून बाहेर येताय , तेव्हा तुम्हाला तुमच्या कारमध्ये बसून मार्केटमध्ये जाण्याचा मोह होऊच शकतो.

‍

तुम्ही तिथे पोहोचल्यावर, तुम्ही खर्च करायला सुरुवात कराल हे जवळपास निश्चित आहे.

‍

लक्षात घ्या हा मोह एकदा पूर्ण केल्यास वारंवार होऊ शकता, याउपर तुम्ही गेल्या दोन महिन्यांपासून काटकसरीने जगत आहात त्यामुळे थोडा अधिक खर्च करणे बजेटमध्ये बसतेय असेही तुम्हाला भासेल पण ही सवय लावून घेऊ नका,  वेळ द्या. पहिल्या दोन दिवसांसाठी काहीतरी वेगळे करून पहा, जसे की शारीरिक ऍक्टिव्हिटी- चालणे, धावणे किंवा सायकल चालवणे हा दिवसभरात तुमचा वेळ घालवण्याचा उत्तम मार्ग आहे.

‍

काही काळासाठी, हे तुम्हाला किरकोळ शॉपिंगपासून दूर ठेवेल. तुम्ही अखेरीस जेव्हा शॉपिंगला जाल तेव्हा, मोह कमी तीव्र होईल आणि तुम्ही खर्चाचे निर्णय घेण्याच्या चांगल्या स्थितीत असाल.

‍

- आर्थिक बांधिलकी वाढवा

‍

लॉकडाऊनच्या काळात तुम्ही फक्त गरजेच्या वस्तू खरेदी करून जगू शकलात. यामुळे तुमचे पैसे जमा होण्यास मदत झाली, तसेच तुमचे पूर्वीचे अनेक अनावश्यक खर्च टाळले गेले असतील याची जाणीव झाली असेलच.

‍

 याच प्रकारे पद्धतशीरपणे गुंतवणूक करत रहा. तुमच्या बचत खात्यात खूप मोठी रक्कम जमा असेल तर लवकरात लवकर गुंतवणूक करा.

‍

अशा प्रकारे, तुम्हाला जास्त खर्चाचा मोह होणार नाही.

‍

- FOMO शी लढा

‍

गमावण्याच्या भीतीमुळे (FOMO) तुम्ही खर्च करता आणि तुम्हाला परवडत नसलेल्या वस्तू विकत घेण्यास प्रवृत्त होता. आर्थिक FOMO ला टाळण्यासाठी या 5 टिप्स बघा.

‍

जास्त खर्च टाळण्यासाठी, स्वस्त पर्यायांचा विचार करा किंवा तुमचा सोशल मीडिया स्क्रीन टाइम मर्यादित करा जर तुम्हाला तुमच्या गरजेपेक्षा जास्त खर्च करण्याचा दबाव वाटत असेल.

‍

- '30-दिवसांचा नियम' एकदा पाळून पहा 

‍

नियम सोपा आहे: जर तुम्हाला तुमच्या आवडीची एखादी गोष्ट दिसली तर ती खरेदी करण्यापूर्वी 30 दिवस प्रतीक्षा करा. तुम्हाला 30 दिवसांनंतरही वस्तू खरेदी करायची असल्यास, पुढे जा आणि ते करा.

‍

जर तुम्ही ते विसरलात किंवा तुम्हाला त्याची गरज नाही असे लक्षात आले तर तुम्ही पैसे वाचवाल. वाचवलेला पैसा म्हणजे खर्च न केलेला पैसा.

‍

तुम्ही आवेगाने खरेदी केल्यास, 30-दिवसांचा नियम तुम्हाला विलंबित समाधानाबद्दल शिकवू शकतो आणि योग्य आर्थिक निर्णय घेण्यास मदत करू शकतो.

‍

- 'नाही' म्हणायला शिका

‍

जेव्हा गोष्टी समोर दिसतात आणि खर्च करण्याच्या संधी अधिक वारंवार होतात, तेव्हा खर्च वाढवण्यापासून परावृत्त होणे कठीण होऊ शकते.

‍

 मित्रांच्या किंवा आजूबाजूच्या समवयीन व्यक्तींच्या दबावाला बळी पडणे टाळा -"नाही" म्हणणे पूर्णपणे स्वीकार्य आहे.

‍

कोणत्या सामाजिक उपक्रमांवर पैसे खर्च करण्यापूर्वी तुमच्यासाठी ते पैसे किती महत्त्वाचे आहेत ते ठरवा आणि तुमचे बँक खाते आणि तुम्हाला विश्रांतीची आवश्यकता असेल तेव्हा नाही म्हणा.

‍

बचत आणि आत्म-नियंत्रणाच्या दीर्घ कालावधीनंतर, जास्त खर्च करणे नेहमीपेक्षा अधिक मोहक आहे.

‍

तसेच सूडातून खर्च करणे ही नेहमीच वाईट गोष्ट नसली तरी, ती त्वरीत नियंत्रणाबाहेर जाऊ शकते, ज्यामुळे तुमचे बजेट कोलमडून पडू शकते. 

‍

हे टाळण्यासाठी नियोजित (परंतु तरीही मजेदार) जास्त खर्च करण्याची तयारी करू शकता. 

‍